IJSTIJD

Op het gebied van het sierschaatsen
heeft het sportieve leven in deze stad

nooit een grootse vlucht genomen,
al verrees het wintercircus steevast

op het plein, rondom Oud & Nieuw,
ongeacht de weersgesteldheid buiten

de witte tent, zoveel meter strekkend
kunstijs waar ieder zijn rondjes draaide,

zijn sprongen maakte,- al die capriolen
nimmer verder reikend dan deze baan.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

DE LAATSTE HOTLO

Het begon met ijzererts, gedolven in een verre
kolonie, verscheept naar hoge ovens overzee,

de grijze grondstof in vlammen omgesmolten
tot al die vormen plaatstaal, zoveel millimeter

dik of dun, waaruit de mooiste scheepsdiesel
gedraaid, gemonteerd, de trots van de fabriek,

de oceanen gestadig met diepgang bevaren,
vastgelopen in een vreemd oord,- daar ligt hij

nu, onttakeld, wachtend op het schip dat hem
naar zijn laatste haven af zal voeren: de sloop.

John Heymans
Stadsdichter 2012 -2014

DE STRANDBEESTEN

Dankzij het handige vernuft van hun geestelijk
vader, schepper naast God, zijn ze opgestaan

uit beendergele PVC-buis, luchtige karkassen
die leven van de wind, als overgrote insecten

dansen ze op het strand, vederlicht voorwaarts,
in de wetenschap wat op aarde hun te doen staat:

het droge zand naar de verwaaide duinen dragen,
maar op een dag gaan ze verder, de blanke horden

over, landinwaarts, om in een gindse luwte met elkaar
en laten ze achter wie hen met liefde heeft bedacht.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

Voorgedragen tijdens de Twentse Maker Faire voorafgaand aan de lezing van Theo Jansen

CONCERTGEBOUW, 17 NOVEMBER 1969

Dit podium biedt al een eeuw onafgebroken
ruimte aan het theatrale leven, gebaren die

de schijn van een vreemde wereld bevolken,
af en aan, dankzij uiteenlopende handelingen,

terwijl het publiek gekluisterd vanuit het duister
toekijkt, kortom, het ritueel in elke schouwburg,

maar juist hier werd het ooit brutaal verstoord,
Becketts Eindspel, de blinde man in de rolstoel,

de zaal vol rumoer, halverwege vond hij het toen
meer dan genoeg,- opgestaan, voorstelling vergaan.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

RADIO NACHTEGAAL

Op een dag, zoveel zomers na dato, gingen we
terug naar de plek  waar we verliefd raakten

op ‘the saddest voice on earth’. Dit gebeurde
in de marge van een radiozaak, een alkoof

kleiner dan een kloostercel. O lichtend altaar
vol nieuwe muziek, de ‘Moon in June’ en meer

van dat moois, rondzingende smart, het rijm in
ons hart. Als zachte machines werden we, een

met de zanger die we hoorden. En nog steeds,
ook al past dat intieme hok een latere mode nu.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

LA TRAGEDIE DE CARMEN

Op 1 november 2013 is het precies 100 jaar geleden dat in Hengelo het Concertgebouw op feestelijke wijze in gebruik werd genomen. En op exact dezelfde plaats waar de huidige schouwburg, het Rabotheater, het stadsbeeld bepaalt.
Cultuur in Hengelo was in die tijd, net als in alle andere geïndustrialiseerde landen, een zaak van de plaatselijke elite.

De eerste voorstelling was een concertante uitvoering van de opera Carmen van Georges Bizet. Aanleiding voor het Rabotheater om de Reisopera en het Nederlands Symfonieorkest uit te nodigen om Carmen opnieuw uit te voeren bij het 100-jarig jubileum van de Hengelose schouwburg. Dit keer in de beroemde bewerking van Peter Brook.

STORK

Geen ooievaar streek hier ooit neer, een Engelse
soortgenoot des te meer, alomtegenwoordig was

Dit woord dat, uit rondborstige tekens gesmeed,
tot blauw neon gebogen, de fabriekshal ontsteeg,

tegen vele gevels op en, boven alles uit, de witte
watertoren,- daar brandde jarenlang een reclame

die het leven van alledag in deze stad verlichtte,
de Londense mist tussen de huizen kreeg wat kleur,

maar een rode vlag werd gehesen, de letters dienden
plaats te maken en leeg liet het hoge nest ons achter.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

Voorgedragen tijdens de eerste Storklezing in de Storkzaal van Hotel 't Lansink

EN DAN NU NOG EENS IETS

En lang geleden heerste de puberteit ook hier
en liepen we luidruchtig tegen kolonels te hoop

en vaak met de muziek mee, Santana, Evil ways
en meer van dat album met de rare leeuwenkop

en de vraag hoeveel hoofden daarin verborgen
en soms zien we naar die hoes om, in weemoed,

en dan doemt tussen de koppen een bekende op
en weten we het weer: Jantje van der Heide uit 3B

en van deze klasgenoot destijds die LP overgekocht
en later hoorden we dat hij gevonden was op een WC.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

HYMNE VOOR HENNY

Door een ondoorgrondelijk lage bromtoon aangezet, zoals

het geluid dat de aarde doet bewegen, draaiend om haar as,

gaat deze renner op zijn kerosinewonder nog steeds tekeer,

ronde na ronde, een kampioen die niet van ophouden weet,

vele jaren Mister Speedway, met zijn Norton in het stadion,

zwart grint opspattend uit elke bocht waar hij in verdween,

dan al die halsbrekende toeren op de kermis, volksvermaak

dat voorbij leek, met zijn klassieke Indian in de steile wand,

hoog blijft hij cirkelen, de eeuwige rand in het vizier, vlakbij

de hemelreis,- man op motor, en knallend ooit de ruimte in.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

MAN IN DE MODE

Vanuit Hotel Nationaal, de oude herberg van zijn jeugd,
trok hij, zijn stoutste schoenen aan, het werelds leven in,

waar betovering wordt gemaakt van stof, het elegante
schikken tussen kleurenspinsels, krijt et cetera, pasklaar

feestgedruis, met Max Heymans hand in hand, ook wel
bekend als Madame Chanel, de maître van de Hollandse

haute couture - de mannequins ‘doodchique’ - jaren samen
en plezier, maar vroeger nooit vergeten: Modehuis Holthaus

verrees naast het ouderlijk logement, de lijn was Twenty Seven,
menigeen die daarmee wegliep, dansend in de nacht,- voor even.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

STADHUIS

We zagen het helemaal voor ons: het stadhuis
en hoe de bouw daarvan had plaatsgevonden,

met al die stellingen, het was, alles bij elkaar
veel meetkunde, de toren van Palazzo Vecchio

uit Florence, in een streep over de Alpen heen
getrokken door een leger denkbeeldige slaven,

het raadhuis uit Stockholm, als een schip weg-
gesleept, rond een dorpse stip aan zee, naar

het Burgemeester Jansenplein, een ruimte die
nog open lag, wachtend op invulling, - de onze.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014




Geschreven naar aanleiding van verschijning boek Het huis van Hengelo
 (teksten: Marco Krijnsen en vormgeving: Paul Scheurink) op 3 september 2013.
Ter ere van 50 jaar bestaan stadhuis Hengelo.

FIETSENSTALLING

Geen pad zo ongedwongen om te komen

tot het begin van een gedicht als gezeten

op de fiets. Gestaag bewegen we ons voort

in een buurt die welwillend niet te veel van

onze aandacht vraagt, de langzame snelweg

langs het spoor, we laten onze geest maar

gaan, vrij naar de natuur, werktuiglijk aldus

bezijden het station beland, ons rijwiel gestald

bij een metafoor: al die brikken, een zee waarin

een kinderzitje drijft,- het begin van een gedicht. 

John Heymans

Stadsdichter 2012 - 2014

VICE VERSA

Ga met een blijmoedig hart naar Ghana

helemaal vanuit een negorij als Hengelo

op weg, tegen onderdanigheid in en de

wandel van Kwasi en Kwame, zondagse

neven, zo jong bij de Ashanti-stam weg-

gehaald voor een leven in het Avondland,

ga met een blijmoedig hart naar Ghana

om andersom te leren denken, de kids

te onderwijzen daar, opdat ooit van hen

de eerste hier zal komen: de nieuwe chief.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

Geschreven in opdracht van SG Twickel voor hun project Weg naar Ghana.

FRANKPOP: 103 GITAREN

Nu is het zo ver: de vooravond van de zomer
daar en dat moet gevierd, zoals elk jaar weer

opgeluisterd met gitaren die, uit stad en land,
aangedragen, op weg naar het artiestenpad

in deze popzaal, back stage in de stemming
komen met een aap die geen bananen eet,

ze snakken naar omarming op het podium,
waar hand en jammerhout de snaren laten

zingen, begeleid door uithalen, klinkende
snikken,- dan is de winter eindelijk voorbij.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

STADION VELDWIJK

In de buurt van deze wijk de velden
waartoe antieke wegen aangelegd,

uitgestrekte gronden voor sportieve
daden, opgericht een buitenplaats

rondom het spel en schoten op doel,
de tribunes uit geruimd oorlogspuin,

een zwarte sintelbaan, de atleten snel
verdreven door motoren,- een stadion

met weinig mythen, maar in de straten
nabij de Helleense helden nooit ver weg.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

VRIJHEID, VRIJHEID (2), VRIJHEID (3)

Wie houdt ons tegen om terug te gaan
naar de dagen, zo ver van ons vandaan

inmiddels, vredig de plekken in het bos,
de paden langs de bomen, waar onze

honden uitgelaten sporen zoeken, en wij
in alle rust er achteraan, luisterend naar

de vogels, hooggestemd gezang dat, als
het ophoudt, een ogenblik stil, doodstil al

die soldaten oproept, wederom hier, nabij
de bevrijding,- oude geschiedenis tot leven.

VRIJHEID (2)

Niemand houdt ons tegen om te kijken,

met gesloten ogen, hoe hij terugkeerde

uit de oorlog, alles overleefd, de kampen,

de lange marsen, maar de slagvelden nog

steeds in zijn hoofd, strompelend ging hij

voort, langs weggevaagde wijken, plaatsen

waar uitgebeten bevelen, overal gebroken

lettergrepen, geen woord meer dat heelde,

rokende fabrieken aan de horizon, dolend

bleef hij in gestamel,- niet om aan te zien.

VRIJHEID (3)

Niets houdt ons tegen om na te denken

over het wezen van de hemelse vrede,

de dag dat lotgenoten na ’s lands ontzet

dansten op straat, luidruchtig vlagvertoon,

sterke verhalen alom, volkse samenzang,

liederlijk gewoon, verlost van de duistere

jaren, de vijand weggejaagd, het pad naar

de nieuwe vrijheid lag open: een paradijs

daagde, maar alle beproevingen ten spijt,

veel bij het oude,- altijd nog ergens oorlog .

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

STATIONSPLEIN

Het centraal station van deze stad staat nog
altijd overeind, al meer dan een halve eeuw

onverwoestbaar, in de stijl van wederopbouw.
Zo ook de klokkentoren die in stilte zag gebeuren

hoe het plein steeds opnieuw ingevuld, geheel
naar de eisen van de tijd: de parkeerhavens voor

klassieke auto’s en bussen verdwenen, bomen ook,
kiosken bleven alleen op ansicht achter, een rotonde

uit vroeger dagen geruimd en de vlakte van marmer
niet te vergeten. O, rusteloze plek van komen en gaan.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

Gepubliceerd in het magazine Hengelo, april 2013 van Bureau Hengelo

ELEGIE VOOR HARRY

In de tijd dat de eerste leerlingen droomden
van ‘kosmies’ avontuur, de zucht naar wolken

en rook om hun hoofd, verheffing in de geest
van een goeroe, Nils Holgerssons volgelingen

op Libanese vleugels, vonden anderen, vele
geuren geleden, hun heil bij deze meester

onder de basket, de reus die telkens liet zien
hoe te zweven, luchtacrobatiek met bal. Ach,

eeuwig aureool dat hem opriep tot de sprong
naar de laatste dunk, de zwaartekracht voorbij.

John Heymans
Stadsdichter 2012 -2014

OVER HET WATER

Al sinds 1992 treden Barry, Cesar, George en Rinus unplugged op in de Nederlandse theaters. Golden Earring is onverminderd populair. Plugged of unplugged, het is een feest, voor zowel publiek als band.
Dit gedicht is gemaakt naar aanleiding van het optreden van de Golden Earring op 22 maart 2013 in het Rabotheater.

DE VOETREIZIGER

Het favoriete boek van John Heymans
Verzameld Werk -  Nescio

Tussen juni en oktober 1899 woonde Nescio  bij zijn tante Agatha Grönloh aan de Enschedesestraat 8 in Hengelo. In die dagen was hij als jongste bediende werkzaam op het kantoor van de Twentsche  Bontweverij. Daarnaast schreef hij toen aan zijn eerste verhaal: ‘De voetreiziger’. Een tekst die overigens onvoltooid is gebleven.

METROPOOL

Dit gedicht werd voorgedragen bij de opening van een expositie van Metropool-posters ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig bestaan van het pop- en cultuurpodium op 18 maart 2013.
Het stond ook op de videowall van Metropool.





METROPOOL

Deze stad, net zo klein soms als een dorp,

heeft de geschiedenis plaatselijk verrijkt,

een apart muziekpaleis, de glazen gevel

op de verschroeide plekken van weleer.

Eerst was Pink Floyd en tegen de cultuur

hier de mode, opgegaan in vuur en vlam,

vervolgens de preken van Johnny Rotten

en consorten, onder brand verstomd in

Babylon, geblakerde grond. Een podium

daarop beraamd,- dit wereldse paradijs.

John Heymans

Stadsdichter 2012 - 2014

VELDWIJK

Het is al bijna niet meer voor te stellen
dat het ouderlijk huis zich hier bevond,

de hele wijk tegen de vlakte, een leegte
als na een hopeloze veldslag, her en der

nog een boom, houvast voor herinnering,-
het grasveld hield van de bal, de struiken

graaiden onder de rokken van een meisje
lief, de paarse slaapkamer droomde erg

van haar, en bij het raam stond de telefoon,
getuige ook die dode kabel daar uit de grond.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

ONTMOETING

Foto: Joost Bataille

Fotograaf Joost Bataille portretteerde stadsdichters, zij schreven een gedicht over deze ontmoeting. Tijdens de Week van de Poëzie publiceerde Leesplein 15+ dagelijks een stadsdichtersportret. Op 4 februari John Heymans, sinds juni 2012 stadsdichter van Hengelo.
Joost Bataille over de ontmoeting: ´Zonde om te gaan fotograferen, we hadden elkaar veel te vertellen, bijna kameraden.´
Het gedicht van John Heymans over de ontmoeting.....

OPTIMISME

Dit stadsgedicht werd in opdracht van het gemeentebestuur van Hengelo geschreven voor haar nieuwjaarsreceptie op 10 januari 2013. Het is mede gebaseerd op de gelijknamige column die Bert Wagendorp op zaterdag 29 december 2012 in de Volkskrant publiceerde.






OPTIMISME

Droefgeestiger dan ooit zijn we aan het nieuwe
jaar begonnen, maar waarom toch zo somber?

Hebben we de volksverhalen met al dat geweld
niet overleefd, de komst van Karel de Grote,

de slag met de Saksen, het rampjaar, de brand
in de havezathe, hart van deze stad, de oude

poort verpatst, de laatste resten rook, de dag
dat de Duitsers de Dinkel overstaken en daarna

nog die finale, voor altijd verloren! Waarom niet
iets vrolijker dan als de dood voor de toekomst?


John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

EEN LEVEN VOOR DE KUNST

Naar aanleiding van de sluiting van het kunstcentrum AkkuH in Hengelo schreef de stadsdichter John Heymans een gedicht en droeg dit voor tijdens de finissage van de allerlaatste expositie Exit.





EEN LEVEN VOOR DE KUNST

De dartele dame is dood. Na een leven vol
schone inspiratie ging ze in de late herfst

heen, de dagen nog lang niet moe, ieder
middel om haar hier te houden uitgeput,-

stekker uit de accu. In een vroege lente liet
deze dilettante, blijmoedig van geest, ooit,

haar kunsten zien, de triomf van de eerste
keer, daarna elke maand, vele jaren aaneen,

haar finale werk in een oude electra-fabriek,
vlak voor haar pensioen. Toen was het uit.


John Heymans
Stadsdichter 2012 -2014