Wens

Wie kijkt er niet
even achterom
zo’n jaar vol
beelden van haat
landsbrede rouw
en voelt een
spokende
onzekerheid

Wie hoopt er niet
op wat komt
dat waar zal worden
wereldbreed
en mensenklein
dat onmogelijke
woordje
vrede

Welkom thuis

Gisteren was het naturalisatiedag in het Stadhuis. Een aantal mensen verkregen het Nederlanderschap. Vanwege de naweeën van een indrukwekkende buikgriep was ik tot mijn grote spijt niet in staat om zelf het voor deze bijzondere gelegenheid gemaakte gedicht voor te dragen. De woorden zullen er evengoed geklonken hebben.

Welkom thuis
Nederlander medelander word jij vandaag
een grens voorbij jouw naturalisatie
het oranje de kleur van onze natie
raakt aan een wij-gevoel, een diepe laag

zal het jouw hart voortaan gaan raken
ooit andere klanken, geuren, heel die mengeling
van sfeer, jouw leven toen, herinnering
je draagt het mee bij elke stap die jij zult maken

je zocht, verlangde naar, waar is mijn huis
jouw levensweg met vallen en weer opstaan
buurman buurvrouw noaber ben jij voortaan
van harte welkom, onze stad, jouw nieuwe thuis

Naturalisatie

Komende maandagmiddag (15/12) mag ik als stadsdichter aanwezig zijn bij de ceremonie op het Stadhuis in het kader van de naturalisatiedag. Met een gedicht natuurlijk. Wat een voorrecht om zo'n belangrijk moment in het leven van mensen bij te mogen wonen en er passende woorden bij te zoeken.

Sinterklaasgeloof

Gisteravond in de bieb: het schrijverscafé over dichten met een knipoog. Thema: de zwarte-pieten-discussie. En ook hier bleek weer hoe beladen het thema is en blijft. Ik vond het flauw om er geen gedichtje bij te schrijven. Maar ook mij lukte het niet - net als de meeste andere deelnemers - om met dit thema het gedichtje in de buurt van het gewenste 'light-verse' te krijgen.

Geloof
Wij geloven in Sinterklaas
een zaak van diepste identiteit
blijkt uit de discussie die helaas
zo scherp werd voorwaar geen kleinigheid

Zijn piet beroet of toch zijn genen
het lachen is hem wel vergaan
het pijnpunt weggestopt verleden
samenlevingsbreed er aan gaan staan

Zie de maan schijnt zoekt nuance
zonder geloof en traditie gaat het niet
maar elke tijd geeft nieuwe kansen
ik geloof in Sinterklaas en zijn bevrijde piet

Lichtsfeer

Onderstaand gedichtje geschreven na een verzoek van Bureau Hengelo voor hun decembernummer met het thema 'Sfeer'. Vandaag bij de meeste mensen te vinden op de deurmat.

Lichtsfeer

Het licht kruipt vochtig weg
de kleur versmalt naar grijs
het duister pakt omvat
de mensen in de stad

Met sterren in de straat
en fonkelende ramen
vanouds protest van sfeer
voorschot op ommekeer

De warmte van het huis
de winter buiten sluiten
een tijd hoe door te gaan
wie steekt een lichtje aan

Feestsmaak

In een sfeer die bar weinig met feest te maken had werd zondagmiddag 16 november een nieuwe serie gedichten gepresenteerd (poëzieproject 'Achter de basiliek) door de Stichting HeAtpool en dat alles, jawel, met het thema Feest. Ik moest de bodem van mijn ziel onderzoeken om tot mijn essentie van 'Feest' te komen en er woorden bij de vinden. Het resultaat is hier en nu zowaar ook op een heuse sokkel aan de Wemenstraat te lezen.

Feestsmaak

De hoempapa van carnaval
het dance-event met pillen
de barbecue rookt voor de buurt
examenfeest als galabal

Cadeaustress toch een envelop
een hapje en een drankje
wie zijn de gasten kratten vol
discussie vooraf wie de Bob

Het ware feestgevoel het haakt
zo onbewust en diep verborgen
de eenvoud van het zorgeloze
de smaak van moeders appeltaart

Opening feestgedichten 'Achter de basiliek'

Komende zondagmiddag 16 november om 16.00 uur opening van de nieuwe gedichtenserie op het Sokkelproject 'Achter de Basiliek' en dat met het ultieme thema 'Feest'. En ja, mijn gedicht 'Feestsmaak' is er zowaar in opgenomen. Ik ga natuurlijk proberen het zo feestelijk mogelijk voor te dragen al heb ik op dit moment geen idee hoe dat precies moet.

Huis van klein en groot

In het Watertorenpark
welft dit huis
‘t Berflo
en wenkt mij
kom binnen welkom

Buurtmensen
kleinen en groten
dag jij en jij
en jij ja jij
natuurlijk ook

Dit huis met
zoveel kleuren
open deuren
juf en meester
iemand die zorgt

Iemand misschien
die luistert
mijn verhaal
verteld gehoord
gezien en zien

Ik speel ik leer
ik groei ik leef
huis van jij
met mij wij
vandaag en verder

Geschreven en voorgedragen bij de opening van 't Berflo op woensdag 5 november 2014

't Berflo

Gisteren een rondleiding gehad in het prachtige spiksplinternieuwe multifunctionele gebouw 't Berflo, dat het kloppend hart van de Berflo Es moet gaan worden. Bij de officiële opening komende woensdagmiddag 5 november mag ik er wat poëtische woorden bij roepen. Ja, als stadsdichter kom je nog eens ergens. Het gedicht - ik hoop ook te begrijpen voor al die kinderen van de scholen in dit gebouw - bewaar ik natuurlijk nog even voor dat moment.

feestneus

Een paar dagen geleden kreeg ik de uitnodiging om een gedicht aan te leveren. En dat voor een nieuwe serie 'openbare' gedichten achter de basiliek met het thema 'Feest' (coördinatie Stichting HeArtpool). Nu ben ik van alles behalve een feestneus en 'helemaal losgaan' jaagt mij onbestemde angsten aan. Maar zojuist kwam er een bevrijdend mailtje: 'Ik vind het absoluut plaatsbaar, Herman. Past prima in de total line up'. Wat dat laatste betekent weer ik niet, maar het klinkt uitgesproken bemoedigend. En dat voelt toch eh...feestelijk. Het gedichtje in kwestie plaats ik hier natuurlijk pas na de officiële presentatie ergens in november.

6 en 7 oktober

Honderdentwaalf van ons stierven aan
twee dagen een bommenregen
van vriendelijk vuur tegen
de vijand van toen buren nu
een volheid aan tijd zeventig jaar
een mensenleven geleden

Uit de rouw het puin de pijn
gevallen mensen die opstaan
stapelen stenen die samen sterk
verlangen een helende morgen
om stad van vrede te zijn
sindsdien vandaag voortaan

Zeventig jaar geleden bommen op Hengelo

Op 6 en 7 oktober a.s. is het zeventig jaar geleden dat zich in onze stad een drama voordeed. Twee dagen een bommenregen van 'vriendelijk vuur' uit Engelse vliegtuigen met als doel het spoorknooppunt te vernietigen. In eerste instantie werd het station gemist, maar de binnenstad voluit geraakt. 112 Hengeloërs vonden de dood.
Ik schaaf aan een gedicht over deze gebeurtenis. Ik kom er binnenkort mee naar buiten.

....een volheid aan tijd zeventig jaar

een mensenleven geleden....

Da's nou leuk: het gedicht 'De sluis' staat vandaag naast een reportage over de Open Monumentendag bij de Waarbeeksluis in de Tubantia afgedrukt.
In m'n motivatiebrief voor het stadsdichterschap schreef ik over m'n aarzelingen: 'Stadsdichter. Ik?' Dat vraagteken vervaagt en begint op een uitroeptekentje te lijken. In mijn immer dolende ziel natuurlijk, dat begrijp je.

De sluis

Zij kijken elkaar aan die twee
hun voeten in meters beton gegoten
partners in hoge hefkracht
de tonnen zware deur
samen sluiswachten zij
op een aanglijdend schip

Baarmoederlijk behoedzaam
opent zich de doorgang naar
de beschutting van de kolk
negen meter op of neer
het water draagt de vracht
ontsluizing tot bestemming

Woordloos moet ooit iets als
‘ja, ik wil’ geklonken hebben
in goede en kwade dagen
tot de sloop ons scheidt
tachtig jaar krachtig trouw
zwaarwichtig in hun taak verzonken

Geschreven voor de opening van de Open Monumentendag bij de Waarbeeksluis op zaterdagmorgen 13 september 2014

Sluis

Wat je al niet meemaakt als stadsdichter. Ik vind mezelf terug achter een stuk papier met alle mogelijke associaties bij een sluis. Die van de Waarbeek om precies te zijn. Die twee elkaar aankijkende torens blijken de inspiratiebron. 'Baarmoederlijk behoedzaam' openen zij de sluiskolk voor een 'aanglijdend schip'. Nooit bedacht bij een sluis. Nu wel dus tot mijn eigen verbazing. Komende zaterdagmorgen meer bij de Open Monumentendag rond 10.00 uur bij de sluis aan de Waarbeek.

Re-creatie

Geschreven bij de opening van 'De Maand van de Wederopbouw 2014'

Wat hier werd aangericht de stad
verwoest voorbij al zeventig jaar
wij zien het weer ja ook nu weer
onze beeldschermen gloeien van
de oranje vuurballen vallend puin
de rook het geschreeuw die ogen
ontreddering de mensendood

Dan staan mensen op toen en nu
kijken elkaar aan en het gebeurt
zij zeggen wij gaan weer bouwen
hun plannen funderen zij op hoop
hun schetsen zijn lijnen van kracht
de schaarste voedt hun visioen
hun wonden helen aan de nieuwe dag

Uitdijende fabriekshallen herrijzen
machines stampen stapelen de orders
ontrollende straten en huizen
met mensen die leven en dan horen zij
herauten roepen: ‘Trekt op in grooten getalen
en aanschouwt de wijze waarop uw stad
als een Phoenix uit de asch zal herrijzen’*

Wederopbouw als fase in de tijd
daaronder daarachter schuilt
dat menselijk geheim de dynamiek
van herschepping een re-creatie
die niet te stuiten is en gáát
stad en land de toekomst richting wijst
zeventig keer zeventig jaar


* citaat uit ‘Het boek van Hengelo’ (Wennekes/Broekmans)

Houtmaat in de regen

Vanmiddag zou ik samen met oud-stadsdichter van Enschede Bob Boswinkel beiden vanuit een bootje een aantal gedichten richting het publiek 'aan de wal' toeroepen. Helaas. Het weer was bij vlagen bar en boos. En veel mensen waren er dan ook niet. Het werd geen bootje, maar knus onder de partytenten. Hieronder de drie voor deze gelegenheid geschreven gedichten: Waterloop, Houtmaat en De Noot.

Waterloop

Van een rabbi uit Nazareth – een enkele keer
zo wordt verhaald – placht hij over water te lopen
zijn leerlingen schreeuwden van schrik ‘o lieve heer’
ze meenden – begrijpelijk – het zou zijn gaan spoken

Maar doorgaans bleef hij wel binnenboord
en riep zijn hoorders toe vanuit dat bootje
doe eens wat meer aan de liefde – zegt het voort
dan wordt de wereld wat minder een zootje

Nu ben ik geen rabbi – sla ik overboord
mocht u dat wellicht stiekem hopen
dan zal enkel mijn allerlaatste woord
symbolisch tot u over het water lopen

Mijn associatie - noem het beroepsdeformatie - bij het idee om vanaf een bootje m'n gedichten voor te dragen.

Houtmaat

Arie Boomsma zegt:
alle dagen seks
Ik zeg: houd maat

Geschreven voor cultuurpodium Houtmaat 31 augustus 2014

De noot

Als een inktvlek tussen vijf dunne lijntjes
wachtend tot er een oog op valt
een stemband zich spant
een lip om een riet
op een mondstuk misschien
een snaar wordt aangeraakt

Dan gebeurt het dan gebeurt het
de noot wordt toon frequentie
bewogen lucht van zekere hoogte
mengt snel of traag in harmonie
of dissonant schel vloeibaar
oorverdovend oorstrelend wellicht

Zo lang het duurt een achtste kwart
half of heel slechts zelden enkele maten
dan stopt de toon zijn nalatenschap
een trilling voor even in een hart
wat blijft die inktvlek stil wachtend
al is het eeuwig tussen vijf dunne lijntjes

Bijdrage cultuurpodium Houtmaat

Komende zondagmiddag heb ik het voorrecht vanaf een bootje in de vijver van de Houtmaat een paar gedichten voor te dragen. Dobberdichter dus. Houtmaat...dat rijmt op omslaat. Nou ja, als je meer van het programma wilt weten en dat van de andere zondagmiddagen: http://www.cultuurpodiumhoutmaat.nl/

Naar school

De slierten scholieren door de straten
hun eastpaks zo losjes mogelijk op
de fiets liever bungelend op de rug
beladen de zomer achterlaten

Die plek van noodlot toen zomaar een kind
zij fietsen daar met stadsrumoer vermengd
zwijgen en zeggen haar naam Yasmine
een zoemer klinkt de klas de les begint      

Leerschool van groeien soms ook loslaten
zoeken naar wie ben ik toekomst opgetast
gaan naar morgen en verder beeld van hoop  
de slierten scholieren door de straten

Geschreven bij de start van het schoolseizoen 2014-2015
en als herinnering aan Yasmine Cagri die vlak voor de schoolvakantie
op de Deurningerstraat verongelukte toen zij uit school op weg was naar huis.

Bij MH17

Het zijn mensen die bedenken

de raket van macht en hoog bereik

hun doel heiligt de middelen

de knop wordt hoopvol ingedrukt

Het zijn mensen die dan vallen

o dodelijke vergissing als een hagelbui

zinloos tussen zonnebloemen

en graan rijpend voor de oogst

Het zijn mensen die antwoorden

een volk vol om thuis te brengen

met betraande stilte op handen dragen

tastende troost voor wie de namen noemen

Herman Koetsveld

Stadsdichter 2014 - 2016

Vers en Foto

De dichter en de fotograaf zij beiden
zoeken zoomen en kadreren
om wat zich voordoet chaosgroot
een lijn beweging te taxeren
en duiding aan te snijden

De dichter schetst een woord wordt beeld
de fotograaf klikt kijkend een verhaal
de stad die leeft wat samen stroomt
in vers en foto mensentaal
het hoort het hart het heelt

Herman Koetsveld
Stadsdichter 2014 - 2016

De flyer van de Vers&Foto route is af te halen bij deelnemende winkels, bibliotheek en Boekhandel Broekhuis

Meisje

Aan de kant van de weg
zo’n kind een jaar of acht
tien misschien zij wil naar
de overkant ergens

Haar lijfje net iets te
dik haar shirtje oogt te
krap haar bloemlegging te
strak haar blik te donker

Wie zorgt voor haar heeft lief
zegt naar de kapper jij
stil staat zij en wacht want
voorrang krijgt zij niet nooit

Herman Koetsveld
Stadsdichter 2014 - 2016

Een krukje-stukje

De krijtgestreepte financier zijn eigen bank
de cabaretier die tiert vanaf de bühne
het Kamerlid neemt haar blauwe zetel in
de vleugelspits zijn eigen flank

De spreker grijpt gespannen het katheder
de puber als een zoutzak in zijn zitzak
de dominee bestijgt de kansel dan wel preekstoel
de paus schijnt plaatsbekleder

De koning leest vanaf zijn maximale troon
de professor heeft zijn leerstoel
de merel zingt vanaf het hoge dak
zijn liederlijk of liederrijke toon

De senior beproeft haar kantelstoel
de reiziger muziekverstopte oren
wil dringend zeker van een zitplaats zijn
zo snel weg naar het doel

Maar…
Het woord der poëzie stukje voor stukje
uit het hoge rijk van de verbeelding
daalt af tot lage kleine kwetsbaarheid
als ‘t klinken gaat vanaf een krukje              

Herman Koetsveld
Stadsdichter  2014 - 2016

geschreven 23 mei 2014 n.a.v. de onthulling van het ‘Krukje der Poëten’.

Sluit-post Sander

Sluit-post Sander

Gewoon fietsend door onze stad
zijn sporttas dubbel over ‘t stuur
zes zeven maten moeten in de muur
hij zweeft en tikt de bal over de lat

Niet telbaar meer dat vallen en weer opstaan
duiken springen hand achter de bal
geblokt de vuist keiharde knal
geconcentreerd om voor het doel te gaan

Een sluitpost die vertrouwen geeft
en krijgt - zijn rode voetbalhart erkent
dat hij niet enkel van successen leeft

Nuchter en standvastig klasse Sander
Boschker icoon maar ook een fijne vent
respect belichaamd als geen ander


Herman Koetsveld 
Stadsdichter 2014 - 2016

naar aanleiding afscheid Sander Boschker bij FC Twente

Stadslente

Sinds 8 mei is Herman Koetsveld de vierde stadsdichter van Hengelo, na
Fred van de Ven  (2008-2010)
Reinier de Rooie  (2010-2012)
John Heymans     (2012-2014)

Dat maakte aftredend wethouder van cultuur Wieger Mulder bekend in de bibliotheek. Koetsveld is de opvolger van John Heymans, die na twee jaar afscheid nam.
De drie genomineerden, Herman Koetsveld, Isis Zengerink en Wouter Munsterman, droegen bij de verkiezing allen hun eigen gedicht met de titel Hengelo, onniedan?! voor. Daarnaast lieten ze twee andere ingezonden gedichten horen.

De jury, die bestond uit de aftredend stadsdichter John Heymans, René Siteur (directeur van de bibliotheek), Kees Schafrat (directeur Boekhandel Broekhuis) en Katja Roemeling (tekstschrijver), vond na die voordrachten uiteindelijk Koetsveld de beste. “Ik voelde hem wel aankomen”, zei Koetsveld over de overwinning. “Ik had veel vertrouwen in mijn gedicht.”

Als nieuwe stadsdichter wordt van hem verwacht dat er in de komende twee jaar meerdere gedichten over gebeurtenissen in Hengelo geschreven worden.

Stadslente

In berige winterslaap verstild
met dorre vlaktes verspreid als blad
een winkelruit blikt leeg en blind
stad met te traag kloppend hart

Een man kijkt naar een sloop
mompelt: ‘t is Hengelo onniedan
bordenvol te huur te koop
vernieuwd verlangen duurt soms te lang

Dan warmt het licht de wijken wakker
plannen botten uit met kleur
handen harten kansen pakken

Speel je mee luid roept een kind
haar stem van deur tot deur
dat lentebloeiend weerklank vindt

Alhier

Van 7 juni 2012 tot 8 mei 2014 was John Heymans de derde stadsdichter van Hengelo. Vele gedichten kwamen uit zijn brein en pen. Zaterdagmiddag 5 april was er een speciale editie van het poëzie- en muziekprogramma Spiekerboks in Metropool dat in het teken stond van het naderend afscheid van de derde stadsdichter van Hengelo: John Heymans.
Bijna alles wat hij in die hoedanigheid heeft geschreven, is verschenen in een bibliofiele editie: Alhier. De Hengelose kunstenaar Ricardo Liong-A-Kong heeft er iets moois van gemaakt.

STADSGEZICHT

Ga gerust op zoek naar een stadsgezicht
anders dan het alledaagse: beklim daartoe

deze toren, tussen raadhuis en gemeente,
via de smalle trappen, langs de schachten

waar de geest van het land nog rondwaart,
de tingeltangelende tijd tegemoet, al die

plaatselijke geschiedenis - de beken, de oude
brug, de kleine luyden, van dorp naar stad -

aan de voeten van wie zich geroepen voelde
boven het vertrouwde straatbeeld uit te komen.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

DE PLAATS VAN DE ENGEL

O morgenster, zoon des dageraads, je bent
hier zo aanwezig, zichtbaar in het blauw dat

deze gemeente doorstroomt, als een engel
hoor je bij het eiland, wakend over de oude

grond die in een samenloop van beken drijft,
je ziet voor je, hoe de geschiedenis huis hield

overal, in de stad, de door oorlog uitgewoonde
wijken, de doden die je weer tot leven wekken

wilt, achter je vleugels verrijst de nieuwe tijd,
ja, geen plek waar je meer op je plaats schijnt.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

LUNCHROOM

Op zondag gesloten en ook op maandag
kon geen mens dit binnenoor van de stad

betreden, nieuwsgierig naar de geruchten
die buiten spelen, de oude verhalen en hoe

de bioscoop het boerenbestaan tot leven
had gewekt, een melksalon, naar de markt

getild, over de oorlog heen, een rustpoos
voor brood en ijs, de slagroomletters Kolsté -

de lunchroom, na jaren vol geroezemoes
doof de deuren toe, ook de rest van de week.

John Heymans
Stadsdichter 2012 -2014

EEN NIEUW BESTAAN

We dreigden  ontheemd te raken, zo ver weg
van onze geboortegrond, de dagen dat we ons

thuis voelden tussen appelbomen en schapen,
als onschuldige dieren, maar we moesten het

oude paradijs verlaten, het doet er nu niet toe
waarom, en na een verduurde zwerftocht naar

het beloofde land kwamen we op een plein aan
waar we nog een paar beren zagen, het nabije

huis dat ons welkom heette,- een nieuw bestaan
al begonnen voordat we deze stad hadden bereikt.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

KASBAH

Hier heeft saamhorigheid haar heil gevonden, ver
van de stad, het lege hart, nog voorbij de laatste

bouw: een oase, halflandelijk neergezet, eind-
bestemming van een lokale Marrakesh Express,

het buitenleven nabij, huist ze in een Afrikaanse
wijk op palen, al deze woningen die, aan koude

grond ontstegen, zwevend bijna, dicht op elkaar
schuilen onder één dak, rondom een binnentuin,-

deze hofstede, boven dragers uitgetild, onderkomen
van nomaden die - verre van vertrek - hier zo samen.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

STADSWANDELING

Welkom bij deze wandeling. Na de rotonde zien we,
pal voor ons, in de Hamburgse etalages de delicate

waren uit den vreemde, een passage verder is het
een wit pand dat onze aandacht trekt, hotel Deters

waar Mondriaan logeerde tussen bos en molenven,
dan op naar de synagoge, bij Bevelsborg het bewind

van geparfumeerde nevels, daartegenover sigaretten-
rook, in café De Ster bijeen, nadere stappen tot gevolg

en nog wel meer, de oude koeltorens van de IJsselmij
voorbij, verdwenen als we omzien, evenals deze stad.

John Heymans

Stadsdichter 2012 - 2014

EUROPATUNNEL

Als de wandeling tot hier is gekomen, halverwege,
wacht de oversteek naar de andere helft, de gang

onder de spoorlijn door, tussen twee werelden een
straat, het uitzicht waartoe deze tocht te voet heeft

geleid, geslenterd langs het glas en sleets beton in
de stadskern, ooit door oorlog uitgewoond, op zoek

naar de ziel van Noord, stappen tot stil bij de tunnel,
mooi monument, ouderwetse wederopbouwwerkers

van steen, in de verte staat een roestig industriepark
in de steigers, de kortste weg naar het hart van Zuid.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

ONDERWEG

Welke schepsels ook, ze zijn altijd op doorreis,
van de ene plek naar de andere, de muzikanten,

hun gevolg aan trouwe fans en zelfs het vehikel
zo liefkozend de Mrs gedoopt, een Volkswagen

een vrouw die hen verder bracht dan in vreemde
uithoeken, stil stond ze te genieten daar, achter

dansende coulissen, en dan ‘on the road again’, de
uitgespeelde lijven in haar armen, niet wetende dat

elk pad ooit eindigt in de schoot van de nacht,- als stof
verwaaiend over de aarde, in de ruimte, nergens heen.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014

FAGHM

Buiten, op het plein, staan ze in elkaar verstrengeld,
die van Puch en die van Tomos, gekromd hun hoge

sturen, glimmend in het avondlicht, terwijl binnen,
in de zaal, de liefhebbers uitkijken naar de opkomst

van vijf losse namen, op het podium samengeklonken
tot Faghm, de mannen van de blauwe muziek, strakke

broeken waarin de microfoon zich regelmatig afleiden
laat, spelenderwijs naar het hoogtepunt, het lied 'Amen'

en allemaal weer op de knieën, aanzwellende samenzang,
slotapplaus. Rest allen de nacht, hun brommers het naspel.

John Heymans
Stadsdichter 2012 - 2014